Nhà Minh Danh_sách_hoàng_hậu_Trung

Nhà Minh Danh_sách_hoàng_hậu_Trung_Quốc

Hoàng đế	Thứ tự	Hoàng hậu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương		Hiếu Từ Cao Hoàng hậu	Mã Tú Anh	Chính thất Hoàng hậu	1368 – 1382	Là Hoàng hậu duy nhất của Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương và là Hoàng hậu đầu tiên của triều đại nhà Minh. Nhiều sử sách chứng minh rằng Hiếu Từ Cao Hoàng hậu không thể sinh nở được, nên Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương đã lấy con của những phi tần khác trong hậu cung để cho Hoàng hậu nuôi dưỡng làm con của mình: Ý Văn Thái tử Chu Tiêu, cha ruột của Minh Huệ Đế Chu Doãn Văn Tần Mẫn vương Chu Sảng Tấn Cung vương Chu Cương Minh Thành Tổ Chu Đệ Chu Định vương Chu Túc Ninh Quốc công chúa An Khánh công chúa
Minh Huệ Đế Chu Doãn Văn		Hiếu Mẫn Nhượng Hoàng hậu	Mã Ân Tuệ	Hoàng thái tôn phi Hoàng hậu	1399 – 1402	Là Hoàng hậu duy nhất của Minh Huệ Đế Chu Doãn Văn. Khi Minh Thành Tổ Chu Đệ đánh Nam Kinh, bà tự thiêu và chết trong cung. Sinh mẫu của: Hòa Giản Thái tử Chu Văn Khuê Nhuận Hoài vương Chu Văn Khuyên
Minh Thành Tổ Chu Đệ		Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu	Từ thị	Yến vương phi Hoàng hậu	1402 – 1407	Là Hoàng hậu duy nhất của Minh Thành Tổ Chu Đệ. Sinh mẫu của: Minh Nhân Tông Chu Cao Sí Hán vương Chu Cao Hú Triệu vương Chu Cao Toại Vĩnh An công chúa Vĩnh Bình công chúa An Thành công chúa Hàm Ninh công chúa
Minh Nhân Tông Chu Cao Sí		Thành Hiếu Chiêu Hoàng hậu	Trương thị	Yến vương thế tử phi Hoàng thái tử phi Hoàng hậu Hoàng thái hậu Thái hoàng thái hậu	1424 – 1442	Là Hoàng hậu duy nhất của Minh Nhân Tông Chu Cao Sí. Sinh mẫu của Minh Tuyên Tông Chu Chiêm Cơ, Việt Tĩnh vương Chu Chiêm Dung, Tương Hiến vương Chu Chiêm Thiện, Gia Hưng công chúa. Tổ mẫu của Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn và Minh Đại Tông Chu Kỳ Ngọc. Bà là vị Hoàng thái hậu và Thái hoàng thái hậu đầu tiên tại vị của triều đại nhà Minh, cũng là vị Hoàng thái hậu nhiếp chính công khai đầu tiên của triều đại này. Bà nhiếp chính cho cháu trai là Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn khi vị Hoàng đế này lên ngôi chỉ vừa 8 tuổi vào năm 1435. Bà có sự ảnh hưởng lớn đến Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn trong việc chính sự mãi cho đến khi qua đời.
Minh Tuyên Tông Chu Chiêm Cơ	1	Cung Nhượng Chương Hoàng hậu	Hồ Thiện Tường	Hoàng thái tôn phi Hoàng thái tử phi Hoàng hậu	1426 – 1428	Là Hoàng hậu đầu tiên của Minh Tuyên Tông Chu Chiêm Cơ. Do không được sủng ái và cũng không sinh được người con trai nào nên bị phế truất, nhưng về sau được Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn truy phong thụy hiệu làm Cung Nhượng Thành Thuận Khang Mục Tĩnh Từ Chương Hoàng hậu. Sinh mẫu của: Thuận Đức công chúa Vĩnh Thanh công chúa
2	Hiếu Cung Chương Hoàng hậu	Tôn thị	Hoàng thái tôn trắc thất Quý phi Hoàng hậu Hoàng thái hậu	1426 – 1462	Là Hoàng hậu tại vị thứ hai của Minh Tuyên Tông Chu Chiêm Cơ. Sinh mẫu của: Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn Thường Đức công chúa
3	Hiếu Dực Chương hoàng Hậu	Ngô thị	Hiền phi Hoàng thái hậu	Thụy phong	Là sinh mẫu của Minh Đại Tông Chu Kì Ngọc. Được triều Nam Minh thụy phong với thụy hiệu là Hiếu Dực Ôn Huệ Thục Thận Từ Nhân Khuông Thiên Tích Thánh Chương Hoàng hậu.
Minh Anh Tông Chu Kì Trấn	1	Hiếu Trang Duệ Hoàng hậu	Tiền thị	Tú nữ Hoàng hậu Hoàng thái hậu	1442 – 1468	Là Hoàng hậu duy nhất của Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn và là đích mẫu của Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm. Trong thời gian Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn bị cầm tù ở Mông Cổ, bà từng bán hết tài sản riêng, cầu Trời Phật phù hộ cho Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn. Do khóc nhiều và đau khổ, bà bị bệnh, liệt một chân và bị mù.
2	Hiếu Túc hoàng hậu	Chu thị	Cung nhân Quý phi Hoàng thái hậu Thái hoàng thái hậu	Thụy phong	Là phi tần của Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn. Sinh mẫu của Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm, Sùng Giản vương Chu Kiến Trạch và Trùng Khánh công chúa. Tổ mẫu của Minh Hiếu Tông Chu Hữu Đường. Bà là người ngoa độc hẹp hòi, được biết đến vì bịt đường hầm mộ của Hiếu Trang Duệ Hoàng hậu, chính thất của Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn, không cho Hiếu Trang Duệ Hoàng hậu hợp táng cùng. Bấy giờ vì bà là thân phận phi tần dù sinh ra Hoàng đế kế vị nhưng thụy hiệu của bà cũng không có đế thụy Duệ của chồng, không như chính thất của Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn là Hiếu Trang Duệ Hoàng hậu. Sau khi mất, tuy được hợp táng ở Dụ Lăng, nhưng bà không được phối thờ ở Thái miếu mà ở một điện riêng biệt ở Phụng Tiên điện, để phân biệt ngôi vị đích thứ, từ đó về sau triều Minh theo lệ này, các Hoàng hậu vốn không phải là nguyên phối của Tiên đế thì thờ ở đấy.
Minh Đại Tông Chu Kì Ngọc	1	Hiếu Uyên Cảnh Hoàng hậu	Uông thị	Thành vương phi Hoàng hậu Thành vương phi	1449 – 1452	Là Hoàng hậu đầu tiên tại vị của Minh Đại Tông Chu Kì Ngọc. Sau bị phế truất. Minh Vũ Tông Chu Hậu Chiếu truy phong thuỵ hiệu cho bà là Trinh Huệ An Hòa Cảnh Hoàng hậu. Triều Nam Minh cải thụy cho bà thành Hiếu Uyên Túc Ý Trinh Huệ An Hòa Phụ Thiên Cung Thánh Cảnh Hoàng hậu.
2	Túc Hiếu Hoàng hậu	Hàng thị	Trắc thất Quý phi Hoàng hậu	1452 – 1453	Là Hoàng hậu thứ hai của Minh Đại Tông Chu Kì Ngọc và là sinh mẫu của Hoài Hiến Thái tử Chu Kiến Tề. Bị Minh Anh Tông Chu Kì Trấn truy phế ngôi vị Hoàng hậu. Về sau, triều Nam Minh mới phục lại thuỵ hiệu cho bà.
Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm	1	Ngô Hoàng hậu	Ngô thị	Tú nữ Thái tử phi Hoàng hậu Phế hậu	7/1464 – 8/1464 (31 ngày)	Là Hoàng hậu đầu tiên của Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm. Bà là Hoàng hậu tại ngôi ngắn nhất lịch sử nhà Minh, chỉ tại ngôi 31 ngày rồi bị Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm phế truất.
2	Hiếu Trinh Thuần Hoàng hậu	Vương thị	Tú nữ Trắc thất Hoàng hậu Hoàng thái hậu Thái hoàng thái hậu	1464 – 1487	Là Hoàng hậu thứ hai được sắc phong dưới triều Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm. Bà trở thành Hoàng thái hậu dưới triều Minh Hiếu Tông Chu Hữu Đường và trở thành Thái hoàng thái hậu thứ ba của nhà Minh dưới triều Minh Vũ Tông Chu Hậu Chiếu. Bà cũng là Thái hoàng thái hậu cuối cùng của triều Minh.
3	Hiếu Mục Hoàng hậu	Kỉ thị	Cung nhân Thục phi	Thụy phong	Là một phi tần của Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm, sinh mẫu của Minh Hiếu Tông Chu Hựu Đường và là tổ mẫu của Minh Vũ Tông Chu Hậu Chiếu. Bị Cung Túc Hoàng quý phi sát hại. Thụy hiệu ban đầu là Cung Khác Trang Hy Thục phi. Sau Minh Hiếu Tông Chu Hựu Đường lên ngôi truy phong thụy hiệu Hiếu Mục Hoàng hậu.
4	Hiếu Huệ Hoàng hậu	Thiệu thị	Thần phi Quý phi	Thụy phong	Là phi tần của Minh Hiến Tông Chu Kiến Thâm. Sinh mẫu của Minh Duệ Tông Chu Hữu Nguyên, Kỳ Huệ vương Chu Hựu Lâm, Ung Tĩnh vương Chu Hựu Duẫn. Tổ mẫu của Minh Thế Tông Chu Hậu Thông.
Minh Hiếu Tông Chu Hựu Đường		Hiếu Thành Kính Hoàng hậu	Trương thị	Thái tử phi Hoàng hậu Hoàng thái hậu	1487 1505	Là Hoàng hậu duy nhất của Minh Hiếu Tông Chu Hựu Đường và là vị Hoàng hậu duy nhất trong lịch sử Trung Quốc sống theo chế độ một vợ một chồng với Hoàng đế. Sinh mẫu của: Minh Vũ Tông Chu Hậu Chiếu Uất Điệu vương Chu Hậu Vĩ Thái Khang công chúa
Minh Vũ Tông Chu Hậu Chiếu		Hiếu Tĩnh Nghị Hoàng hậu	Hạ thị	Hoàng hậu Trang Túc Hoàng hậu	1506 – 1535	Là Hoàng hậu duy nhất của Minh Vũ Tông Chu Hậu Chiếu.
Minh Thế Tông Chu Hậu Thông	1	Hiếu Khiết Túc Hoàng hậu	Trần thị	Chính thất Hoàng hậu	1522 – 1528	Là Hoàng hậu đầu tiên của Minh Thế Tông Chu Hậu Thông. Sau khi qua đời, Minh Thế Tông Chu Hậu Thông ban thụy cho bà là Điệu Linh Hoàng hậu rồi Hiếu Khiết Hoàng hậu. Về sau Minh Mục Tông Chu Tái Hậu đăng cơ, cải thụy thành Hiếu Khiết Cung Ý Từ Duệ An Trang Tương Thiên Dực Thánh Túc Hoàng hậu.
2	Trương Hoàng hậu	Trương thị	Thuận phi Hoàng hậu	1530 – 1535	Là Hoàng hậu thứ hai của Minh Thế Tông Chu Hậu Thông. Sau bị phế truất, khi bà qua đời Minh Thế Tông Chu Hậu Thông không ban cho bà thụy hiệu nào.
3	Hiếu Liệt Hoàng hậu	Phương thị	Đức tần Đức phi Hoàng hậu	1535 – 1547	Là Hoàng hậu thứ ba của Minh Thế Tông Chu Hậu Thông. Sau khi qua đời, Minh Thế Tông Chu Hậu Thông ban thuỵ cho bà là Cửu Thiên Kim Khuyết Ngọc Đường Phụ Thánh Thiên Hậu Chưởng Tiên Diệu Hoa Nguyên Quân. Minh Mục Tông Chu Tái Hậu, con trai của Minh Thế Tông Chu Hậu Thông đã không công nhận Hiếu Liệt Hoàng hậu là Hoàng hậu chính thất của cha mình nên đã cải thuỵ thành Hiếu Liệt Đoan Thuận Mẫn Huệ Cung Thành Chi Thiên Vệ Thánh Hoàng hậu.
4	Hiếu Khác Hoàng hậu	Đỗ thị	Khang tần Khang phi	Thụy phong	Là phi tần của Minh Thế Tông Chu Hậu Thông. Bà chưa từng ở ngôi Hoàng hậu khi còn sống, bà chỉ được truy phong bởi người con trai duy nhất của bà là Minh Mục Tông Chu Tái Hậu.
Minh Mục Tông Chu Tái Hậu	1	Hiếu Ý Trang Hoàng hậu	Lý thị	Chính thất Dụ vương phi	Thụy phong	Là chính thất vương phi của Minh Mục Tông Chu Tái Hậu khi ông còn là Dụ vương. Bà mất trước khi Minh Mục Tông Chu Tái Hậu đăng cơ. Sau khi lên ngôi, ông truy phong cho bà là Hiếu Ý Hoàng hậu. Về sau Minh Thần Tông Chu Dực Quân thêm tự vào thụy hiệu, truy tôn là Hiếu Ý Trinh Huệ Thuận Triết Cung Nhân Lệ Thiên Tương Thánh Trang Hoàng hậu. Sinh mẫu của: Hiến Hoài Thái tử Chu Dực Dặc Tĩnh Điệu vương Chu Dực Linh Bồng Lai công chúa
2	Hiếu An Hoàng hậu	Trần thị	Kế thất Dụ vương phi Hoàng hậu Hoàng thái hậu	1567–1572	Là Hoàng hậu duy nhất tại vị dưới triều Minh Mục Tông Chu Tái Hậu. Tuy không phải sinh mẫu, nhưng bà được Minh Thần Tông Chu Dực Quân hết lòng hiếu thuận, và cùng với Hiếu Định Hoàng hậu tình cảm như chị em. Sau khi qua đời, tuy là chính thất Hoàng hậu nhưng thụy hiệu của bà không có đế thụy Trang của Minh Mục Tông Chu Tái Hậu, vì bà là kế thất, còn nguyên phối của ông là Hiếu Ý Trang Hoàng hậu. Dù vậy bà vẫn là vị Hoàng hậu nguyên phối duy nhất. Khi bà qua đời, thần chủ cũng không ở chính điện của Phụng Tiên điện mà ở một gian riêng biệt.
3	Hiếu Định Hoàng hậu	Lý thị	Cung nhân Quý phi Hoàng thái hậu	Thụy phong	Là phi tần của Minh Mục Tông Chu Tái Hậu. Minh Thần Tông Chu Dực Quân kế vị khi còn nhỏ, bà được tôn làm Hoàng thái hậu và giúp Hoàng đế nhỏ tuổi chấp chính, trở thành một trong những Hoàng thái hậu hiếm hoi của nhà Minh có quyền buông rèm nghe chính sự. Bà là vị Hoàng thái hậu tại vị cuối cùng theo lịch sử nhà Minh và đồng thời là vị Hoàng thái hậu người Hán cuối cùng trong lịch sử Trung Quốc. Hiếu Định Hoàng hậu qua đời, thụy hiệu toàn xưng là Hiếu Định Trinh Thuần Khâm Nhân Đoan Túc Bật Thiên Tộ Thánh Hoàng thái hậu, bà không có đế thụy Trang vì bà chỉ là phi tần của Minh Mục Tông Chu Tái Hậu. Sinh mẫu của: Thái Hòa công chúa Minh Thần Tông Chu Dực Quân Thọ Dương công chúa Vĩnh Ninh công chúa Lộ Giản vương Chu Dực Lưu Thụy An công chúa
Minh Thần Tông Chu Dực Quân	1	Hiếu Đoan Hiển Hoàng hậu	Vương Hỉ Thư	Chính thất Hoàng hậu	1578–1620	Là Hoàng hậu duy nhất dưới triều Minh Thần Tông Chu Dực Quân và là sinh mẫu của Vinh Xương công chúa. Bà giữ ngôi Hoàng hậu từ khi Minh Thần Tông Chu Dực Quân đăng cơ năm 1578, đến khi qua đời cùng năm với ông vào năm 1620, tổng cộng 42 năm. Bà trở thành vị Hoàng hậu tại ngôi chính cung với thời gian dài nhất trong lịch sử Trung Quốc, Hoàng hậu tại ngôi với thời gian dài thứ nhì là Hiếu Vũ Tư Hoàng hậu dưới triều Hán Vũ Đế Lưu Triệt trong 38 năm.
2	Hiếu Tĩnh Hoàng hậu	Vương thị	Cung nhân Cung phi Hoàng quý phi	Thụy phong	Là phi tần của Minh Thần Tông Chu Dực Quân. Khi bà qua đời, được truy phong làm Ôn Túc Đoan Tĩnh Thuần Ý Hoàng quý phi. Minh Hi Tông Chu Do Hiệu, cháu ruột của bà lên ngôi tấn tôn thụy hiệu là Hiếu Tĩnh Ôn Ý Kính Nhượng Trinh Từ Tham Thiên Dận Thánh Hoàng thái hậu. Sinh mẫu của: Minh Quang Tông Chu Thường Lạc Vân Mộng công chúa
3	Hiếu Ninh Hoàng hậu	Trịnh thị	Tú nữ Thục tần Đức phi Quý phi Hoàng quý phi	Thụy phong	Là Quý phi của Minh Thần Tông Chu Dực Quân. Sinh mẫu của: Vân Hòa công chúa Bân Ai vương Chu Thường Tự Minh Cung Tông Chu Thường Tuân, cha ruột của Minh An Tông Chu Do Tung của nhà Nam Minh. Nguyên Hoài vương Chu Thường Trị Linh Khâu công chúa Thọ Ninh công chúa
Minh Quang Tông Chu Thường Lạc	1	Hiếu Nguyên Trinh Hoàng hậu	Quách thị	Thái tử phi	Thụy phong	Là nguyên phối của Minh Quang Tông Chu Thường Lạc khi ông còn là Hoàng thái tử và là sinh mẫu của Hoài Thục công chúa. Khi bà qua đời có thụy hiệu là Cung Tĩnh Thái tử phi. Sau khi Minh Quang Tông Chu Thường Lạc lên ngôi, chỉ tại vị được 29 ngày thì băng hà, nên không thể truy phong cho bà làm Hoàng hậu. Đến khi Minh Hy Tông Chu Do Hiệu kế vị, bèn truy phong cho đích mẫu thụy hiệu là Hiếu Nguyên Chiêu Ý Triết Huệ Trang Nhân Hợp Thiên Bật Thánh Trinh Hoàng hậu.
2	Hiếu Hòa Hoàng hậu	Vương thị	Tài nhân Hoàng thái hậu	Thụy phong	Là thứ thiếp của Minh Quang Tông Chu Thường Lạc. Một năm sau khi bà qua đời, Minh Quang Tông Chu Thường Lạc lên ngôi nhưng chỉ tại vị được 29 ngày thì băng hà, nên không thể truy phong thụy hiệu cho bà. Đến khi Minh Hy Tông Chu Do Hiệu kế vị, đã dâng thuỵ cho bà là Hiếu Hoà Cung Hiến Ôn Mục Huy Từ Hài Thiên Cúc Thánh Hoàng thái hậu. Sinh mẫu của: Minh Hy Tông Chu Do Hiệu Giản Hoài vương Chu Do Học
3	Hiếu Thuần Hoàng hậu	Lưu thị	Thục nữ	Thụy phong	Là phi tần của Minh Quang Tông Chu Thường Lạc và là sinh mẫu của Minh Tư Tông Chu Do Kiểm. Bị sát hại. Minh Hy Tông Chu Do Hiệu nối ngôi đã truy phong cho bà là Hiền phi. Sau khi Minh Tư Tông Chu Do Kiểm lên kế vị đã dâng thuỵ hiệu đầy đủ cho mẹ mình là Hiếu Thuần Cung Ý Thục Mục Trang Tĩnh Bì Thiên Dục Thánh Hoàng thái hậu.
Minh Hy Tông Chu Do Hiệu		Hiếu Ai Triết Hoàng hậu	Trương Bảo Châu	Hoàng hậu Ý An Hoàng hậu	1621 – 1644	Là Hoàng hậu duy nhất dưới triều Minh Hy Tông Chu Do Hiệu và là sinh mẫu của Hoài Trùng Thái tử Chu Từ Niên. Bà trở thành một vị Hoàng hậu rất nổi tiếng, khi có tranh chấp quyết liệt với vị đại hoạn quan khuynh triều khi ấy là Ngụy Trung Hiền và thành công giúp Minh Tư Tông Chu Do Kiểm lên ngôi. Nhiều thuyết cho rằng Hoàng hậu đã tự sát khi nhà Minh sụp đổ. Về sau, Minh An Tông Chu Do Tung nhà Nam Minh ban thụy hiệu là Hiếu Ai Từ Tĩnh Cung Huệ Ôn Trinh Giai Thiên Hiệp Thánh Triết Hoàng hậu.
Minh Tư Tông Chu Do Kiểm		Hiếu Tiết Liệt Hoàng hậu	Chu thị	Hoàng hậu	1628 – 1644	Là Hoàng hậu của Minh Tư Tông Chu Do Kiểm và là vị Hoàng hậu chính thống cuối cùng của triều đại nhà Minh trong lịch sử Trung Quốc. Khi nhà Minh diệt vong thì treo cổ tự sát. Thanh Thế Tổ Thuận Trị Đế đặt thụy hiệu là Hiếu Kính Trinh Liệt Từ Huệ Trang Mẫn Thừa Thiên Phối Thánh Đoan Hoàng hậu sau cải thụy hiệu thành Trang Liệt Mẫn Hoàng hậu. Minh An Tông Chu Do Tung nhà Nam Minh dâng thụy hiệu cho bà là Hiếu Tiết Trinh Túc Uyên Cung Trang Nghị Phụng Thiên Tĩnh Thánh Liệt Hoàng hậu. Sinh mẫu của: Điệu Hoàng đế Chu Từ Lãng Hoài Ẩn vương Chu Từ Huyên Định Ai vương Chu Từ Huỳnh Khôn Nghi công chúa Trường Bình công chúa Chiêu Nhân công chúa

Nam Minh

Hoàng đế	Thứ tự	Hoàng hậu	Tên thật	Chức vị	Thời gian tại vị	Ghi chú
Minh An Tông Chu Do Tung	1	Hiếu Triết Giản Hoàng hậu	Hoàng thị	Nguyên phối	Thụy phong
2	Hiếu Nghĩa Hoàng hậu	Lý thị	Kế thất	Thụy phong
Minh Thiệu Tông Chu Dật Kiện		Hiếu Nghị Tương Hoàng hậu	Tăng thị	Đường vương phi Hoàng hậu	1645 – 1646	Hoàng hậu đầu tiên nhà Nam Minh, lên ngôi ở Phúc Châu, khi nhà Nam Minh đang ở bờ vực suy tàn. Bị quân Mãn Thanh bắt, cùng Thiệu Tông treo cổ tự tận.
Minh Chiêu Tông Chu Do Lang		Hiếu Cương Khuông Hoàng hậu	Vương thị	Quế vương phi Hoàng hậu	1646 – 1661	Hoàng hậu cuối cùng nhà Nam Minh, lên ngôi ở Triệu Khánh, sau trốn sang Nam Ninh. Năm 1661 cùng Chiêu Tông trốn đến Miến Điện, được 1 năm thì bị bắt giao cho phản tướng Ngô Tam Quế, buộc tự vẫn cùng gia quyến.